Γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου για τα Ιουλιανά και την Αποστασία

HOME » ΤΕΧΝΕΣ » ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΙΕΣ » Γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου για τα Ιουλιανά και την Αποστασία

Γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου για τα Ιουλιανά και την Αποστασία

Γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου από το «Ποτέ πια»

Το «Ποτέ πια» κυκλοφόρησε το 1965 από τις εκδόσεις Ταχυδρόμου και περιλαμβάνει 88 σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου, δημοσιευμένα στο Βήμα και στον Ταχυδρόμο την περίοδο Ιουνίου – Οκτωβρίου 1965.

Όπως σημειώνεται στην εισαγωγή του βιβλίου:

Παρά τις επίμονες προσπάθειες της Δεξιάς, της Αυλής και των Αποστατών, η πολιτική κρίση που άρχισε στις 15 Ιουλίου δεν είχε μόνο τραγικές συνέπειες. Σκόρπισε σύγχρονα και άφθονη ιλαρότητα. Στην φροντίδα να διασωθεί ένα μικρό τουλάχιστον μέρος αυτής της ιλαρότητας για τους μεταγενέστερους και για όσους σύγχρονους θα ήθελαν να την αναπολήσουν, εκδόθηκε το παρόν

(εκσυγχρόνισα την ορθογραφία)

Από τα 86 σκίτσα του βιβλίου, διάλεξα περισσότερα από τα μισά, σχεδόν τα δύο τρίτα. Το βιβλίο είναι εξαντλημένο εδώ και πολλά χρόνια (τουλάχιστον έτσι νομίζω) αλλά αν υπάρχει πρόβλημα κοπιράιτ θα τα κατεβάσω εφόσον μού ζητηθεί.

Το εξώφυλλο του βιβλίου, ελαφρώς ταλαιπωρημένο επειδή τον καιρό της Χούντας ήταν κρυμμένο σε υγρό πατάρι ή υπόγειο.

Τα σκίτσα του βιβλίου διατάσσονται με χρονολογική σειρά, εκτός από λίγα εισαγωγικά και επιλογικά σκίτσα που δίνονται χωρίς χρονολογία, οπότε μπορούμε εύκολα να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των γεγονότων. Την ίδια περίπου σειρά ακολουθώ κι εγώ εδώ.

Να ζητήσω προκαταβολικά συγνώμη: στο σκανάρισμα, δεν ήθελα να κάνω φύλλο-φτερό το βιβλίο, κι έτσι οι άκριες μερικών σκίτσων είναι αχνές!

ΠΡΙΝ ΞΕΣΠΑΣΕΙ Η ΚΡΙΣΗ

Κύριοι, η δημοκρατία ενίκησε! Κλασικό, δίκαια διάσημο σκίτσο του Μητρόπουλου, που φτιάχτηκε, θαρρώ, τον Ιούνιο του 1965 -και ήταν προφητικό!

Μην ανησυχείτε Και το τανκς έρχεται από πίσω.

Το φίλημα του αυλικού βγάζει το μάτι της Δημοκρατίας.

Ο τύπος της Δεξιάς ομιλεί περί χάους. Και στρώνει το δρόμο στη Χούντα.

10-14 ΙΟΥΛΙΟΥ: Ο ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ

Ο υπουργός Αμύνης. Έναυσμα της εκτροπής ήταν η άρνηση του υπουργού Αμύνης Πέτρου Γαρουφαλιά να παραιτηθεί. Ο Π. Γαρουφαλιάς, στέλεχος βέβαια της Ένωσης Κέντρου τότε, μετά τη μεταπολίτευση επανήλθε στην πολιτική ως αρχηγός του μικρού φιλοχουντικού κόμματος ΕΔΕ.

Φιξ κάνει καλό. Σε ποιον; ρωτάει η Δημοκρατία. Οι παλιότεροι θα θυμούνται τη διαφήμιση της Φιξ. Η σύζυγος του Γαρουφαλιά ήταν της οικογένειας Φιξ. Στις διαδηλώσεις, ακούστηκε πολύ το σύνθημα “Φιξ κάνει κακό”, και από τότε οι δικοί μου άρχισαν να πίνουν ΑΜΣΤΕΛ.

Το ακαταμάχητο 53%. Η Ένωση Κέντρου είχε πάρει 53% στις εκλογές του 1964 (52,72% για την ακρίβεια). Δυστυχώς, οι βουλευτές που εκλέχτηκαν αποδείχτηκαν πολύ λιγότερο ανθεκτικοί απ’ όσο φαινόταν.

Η επιστροφή της Γηραιάς Κυρίας.

Η Μοναρχία επιστρέφει. Η λεζάντα είναι τίτλος θεατρικού έργου του Ντίρενματ. Έχει άλλωστε ξαναχρησιμοποιηθεί, π.χ. για την επάνοδο της καθαρεύουσας, από τον Γιάννη Χάρη και από την ταπεινότητά μου.

Μην απολύεις τον δούλο σου δέσποτα, παρακαλεί ο Γαρουφαλιάς.

Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα… στον υπουργικό θώκο.

15 ΙΟΥΛΙΟΥ – αρχές ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: Ο ΝΟΒΑΣ

Αποκεφαλισμός της δημοκρατίας Στις 15 Ιουλίου 1965 η κυβέρνηση εξαναγκάζεται σε παραίτηση. Καλείται στα Ανάκτορα και ορκίζεται ο Γ. Νόβας, στέλεχος βέβαια της Ένωσης Κέντρου. Αρχικά η κυβέρνηση είναι… τριμελής, αφού υπουργοί αναλαμβάνουν μόνο δύο (!), ο Στ. Κωστόπουλος υπουργός Άμυνας και ο Ιω. Τούμπας, Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξης. Τη νέα κυβέρνηση ακολουθεί μικρή ομάδα αποστατών βουλευτών υπό τον Κ. Μητσοτάκη, που όλοι τους σχεδόν υπουργοποιούνται τις επόμενες μέρες.

Ισχύς μου η απάτη του λαού Ηρακλείς που στηρίζουν τον Νόβα, αριστερά ο Παν. Κανελλόπουλος, αρχηγός τότε της ΕΡΕ και δεξιά ο Κων. Μητσοτάκης, άτυπος αρχηγός των αποστατών. Να σημειώσω την εξαιρετική ικανότητα του Κ. Μητρόπουλου να δίνει με λίγες γραμμές πρόσωπα εντελώς αναγνωρίσιμα.

Μπόσα-Νόβα Αυλή και Μητσοτάκης χορεύουν πάνω στις πλάτες του λαού.

Το μικρομάγαζο Ο Μητσοτάκης λουστράκος.

Η ψωροκώσταινα… του Κώστα Μητσοτάκη.

Σας πήραμε, σας πήραμε φλουρί κωσταντινάτο. Οι εικονιζόμενοι σε πρώτο πλάνο, όλοι στελέχη της ΕΡΕ, που σηκώνουν στους ώμους τον Γαρουφαλιά, είναι: Παπαληγούρας, Αβέρωφ, Κανελλόπουλος, Ροδόπουλος, Ράλλης, Τσάτσος, Πιπινέλης.

Ο κύριος πρωθυπουργός στο μικρόφωνο και τα μικρόφωνα στο ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) σχηματίζουν τη σβάστικα.

Συνεχείς διαδηλώσεις και στις 22 Ιουλίου ένας νεκρός: ο Σωτήρης Πέτρουλας

Απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις;

Δεν κατεπατήθη; Ο βολικός συνταγματολόγος Χρ. Σγουρίτσας είχε βρει συνταγματικώς άψογες τις ενέργειες του βασιλιά.

Είναι ερυθροί! Είναι κατέρυθροι! καταγγέλλει ο υπουργός Δημόσιας Τάξης με τα χέρια βαμμένα στο αίμα.

Πλυθήτε πρώτα… για να σας σφίξω το χέρι.

Ο δε παράνομος Ιούδας ουκ ηβουλήθη συνιέναι -από την ακολουθία της Μεγάλης Πέμπτης. Σε μετάφραση: ο Κ. Μητσοτάκης αδιαφόρησε για την κατακραυγή του λαού.

Εγώ είμαι πεζοδρόμιο ή αυτή είναι του δρόμου; Η (παραπαίουσα) κυβέρνηση Νόβα είχε χαρακτηρίσει ‘πεζοδρόμιο’ τις διαδηλώσεις.

Δεύτε τελευταίον ασπασμόν τηλεφωνάει ο Μητσοτάκης στον βασιλιά.

Σε μια κόλλα χαρτί Ο Χοϊδάς ήταν ο σύμβουλος του βασιλιά Κωνσταντίνου. Η κυβέρνηση Νόβα καταψηφίστηκε στη βουλή στις 4 Αυγούστου, με ψήφους…..

Ζυμώσεις στους κόλπους των αποστατών Γαργάλα τα! Ο πρωθυπουργός των αποστατών Γ. Αθανασιάδης-Νόβας (1893-1986) ήταν καλός ποιητής (με το ψευδώνυμο Γ. Αθάνας) και ακαδημαϊκός. Μετά την αποστασία του, αναπόφευκτα δεν διασύρθηκε μόνο ο ίδιος αλλά και η ποίησή του. Αξίζει να γράψω κάτι ειδικά για το θέμα, και ίσως το κάνω, αλλά ας πούμε εδώ ότι δεν είναι δικό του το δίστιχο “Και ήτανε τα στήθια σου άσπρα σαν τα γάλατα/ και μου’λεγες γαργάλατα” που του αποδόθηκε. Πνευματικός πατέρας του μύθου, που εκμεταλλεύτηκε μια υπαρκτή τάση του Αθάνα για παρακινδυνευμένες ρίμες, ο καλός δημοσιογράφος Κώστας Σταματίου.

14 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: Ο ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

Οι… ανεξάρτητοι Ο Στέφανος Στεφανόπουλος και ο Ηλίας Τσιριμώκος, επιφανή στελέχη της Ένωσης Κέντρου, ανακοινώνουν ότι καθίστανται ανεξάρτητοι βουλευτές. Την επομένη, καλούνται σε ακρόαση από τον βασιλιά.

Δώσε και σε μένα μπάρμπα Πολιτικοί διαγκωνίζονται εκλιπαρώντας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Στην πρώτη σειρά, πλάι στον Στεφανόπουλο, ο Σπύρος Μαρκεζίνης, αρχηγός του μικρού Κόμματος των Προοδευτικών και μετέπειτα δοτός πρωθυπουργός της Χούντας. Ανάμεσα σε Κανελλόπουλο ικαι Νόβα ίσως είναι ο Κωστόπουλος. Πίσω από τον Μητσοτάκη, ο Πιπινέλης, πρωθυπουργός της ΕΡΕ το 1964 και αργότερα υπουργός εξωτερικών της Χούντας.

Σκυταλοδρομία με το ξεσκονιστήρι Θαυμάσια η έκφραση στο πρόσωπο του Τσιριμώκου!

Στ’ άρματα στ’ άρματα Στις 18 Αυγούστου 1964 δίνεται εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ηλία Τσιριμώκο, που ήταν υπουργός εσωτερικών στην προηγούμενη κυβέρνηση Παπανδρέου. Ο Τσιριμώκος (1907-1968) είχε αριστερό παρελθόν και είχε συμμετάσχει στην Εθνική Αντίσταση, πράγμα που έδωσε τροφή για άφθονα σαρκαστικά σχόλια, όπως εδώ όπου ο αυλικός τον καλεί χρησιμοποιώντας τα λόγια του γνωστού αντάρτικου τραγουδιού.

Το τέλος του ταξιδιού Γελοιογραφική αδεία, η πολιτική διαδρομή του Τσιριμώκου παρουσιάζεται να ξεκινάει από το ΕΑΜ, ωστόσο προπολεμικά είχε εκλεγεί βουλευτής με τους Φιλελευθέρους. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση, ήταν συνιδρυτής της ΕΛΔ (με τον Αλ. Σβώλο) και μέλος της ΚΕ του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Μεταπολεμικά ήταν βουλευτής με την ΕΛΔ, την ΕΔΑ το 1958 και την Ένωση Κέντρου στη δεκαετία του 1960.

Αχ που’ σαι νιότη που’ λεγες πως θα γινόμουν άλλος! Ο στίχος του Βάρναλη έχει γίνει παροιμιώδης

Περπατώ εις το δάσος όταν ο όχλος δεν είναι εδώ Στη γελοιογραφία απεικονίζονται Τσιριμώκος, Νόβας, Μητσοτάκης και Στ. Στεφανόπουλος

Όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω Ο σφαγεύς -έτσι χαρακτήριζε η δεξιά τους Εαμίτες

Οφθαλμορύχε! Κι άλλος χαρακτηρισμός του έξαλλου δεξιού τύπου για τους Εαμίτες

Δεν θέλω να βλέπω γκάγκστερ! Κοιτάζοντας νεανική φωτογραφία…

Δεν είναι βόας δεν είναι κροταλίας…. Αγνοώ αν υπάρχει υπαινιγμός στη λέξη ‘φιδάκι’. Ίσως υπονοείται το κόμμα των αποστατών, Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κέντρο, (ΦΙΔΗΚ), το οποίο ο λαός αποκαλούσε “φίδι κολοβό”, αλλά αυτό, θαρρώ, ιδρύθηκε αργότερα.

Στη στεριά δεν ζει το ψάρι Λίγες μέρες πριν την αποστασία του, σε μεγάλη συγκέντρωση της ΕΚ στη Θεσσαλονίκη, ο Ηλίας Τσιριμώκος είχε τονίσει ότι “δεν υπάρχουν άλλοι κατεψυγμένοι πρωθυπουργοί στις αποθήκες των ανακτόρων”. Μοιραία, μετά την αποστασία τού έμεινε το παρατσούκλι “Ο κατεψυγμένος”.

Ο κατεψυγμένος τέλος Στις 28 Αυγούστου η κυβέρνηση Τσιριμώκου καταψηφίζεται στη Βουλή με 159 κατά (εκ των οποίων οι 134 από την Ένωση Κέντρου) και 135 υπέρ.

Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα Στο ίδιο μοτίβο με προηγούμενα σκίτσα

Πέσατε θύματα αδέρφια εσείς… To 134 είναι ο αριθμός των (μέχρι νεοτέρας) “πιστών” βουλευτών της ΕΚ

αγαπητέ Γεώργιε, ανακαλώ Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1964, στο Συμβούλιο του Στέμματος, ο Παν. Κανελλόπουλος προτείνει εκλογές από κυβέρνηση της ΕΡΕ. Ο Παπανδρέου δέχεται. Την επόμενη μέρα, ο Κανελλόπουλος με επιστολή ανακαλεί την πρότασή του επικαλούμενος την “μόνιμο βία” κατά των οπαδών του στην επαρχία.

18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: Ο ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Κύριε Στέφανε σειρά σας Στις 18 Σεπτεμβρίου 1964 παίρνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ο Στέφανος Στεφανόπουλος, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παπανδρέου. Η τρίτη φορά θα αποδειχτεί και φαρμακερή, αφού η κυβέρνηση αυτή τελικά θα συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό αποστατών της ΕΚ. Ο Στεφανόπουλος (1898-1982) θα διατελέσει πρωθυπουργός έως τον Δεκέμβριο του 1966. Μεταδικτατορικά, θα είναι αρχηγός της ακροδεξιάς Εθνικής Παράταξης, με 6.8% στις εκλογές του 1977 -αν και ο ίδιος θα αποτύχει να βγει βουλευτής.

Προγραμματικές δηλώσεις Στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου συμμετέχουν “συμβολικώς”, με έναν υπουργό, η ΕΡΕ και το Κόμμα Προοδευτικών. Αυτή η “εποπτεία” έδωσε τροφή για άφθονα ειρωνικά σχόλια..

Η εποπτεία έχει και τα όριά της … όπως εδώ!

Δεν με πίεσαν τα Ανάκτορα… Τόσος ήμουν πάντα, λέει ο Μαρκεζίνης

Χαζομπαμπά! Το τρικέφαλον τέρας παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή και ο βασιλικός σύμβουλος Χοϊδάς πανηγυρίζει περήφανος. Για την ιστορία, στην ψηφοφορία συμμετείχαν και οι 300 βουλευτές και ψήφισαν 152 υπέρ της κυβέρνησης (99 από ΕΡΕ, 8 του Μαρκεζίνη και 45 αποστάτες) ενώ κατά 148 (126 που έμειναν στην ΕΚ και 22 της ΕΔΑ).

Κύριε Στέφανε, κοιτάχτε με στα μάτια Τη φράση αυτή λέγεται πως είχε χρησιμοποιήσει ο Κωνσταντίνος απευθυνόμενος προς τον Γ. Παπανδρέου

Δε σε θέλει ο λαός, παρ’ τη μάνα σου και μπρός Σύνθημα που φωναζόταν για τον Κοκό, βεβαίως. Εδώ η ΕΡΕ παρουσιάζεται ως μητέρα της κυβέρνησης Στεφανόπουλου

Χαίρομαι που ήρθης στο ύψος των περιστάσεων, λέει ο χαρακτηριστικά κοντός Μαρκεζίνης στον Στεφανόπουλο

Κυβέρνηση Στεφανόπουλου… αλλά ποιος κρατάει τα ηνία;

Ο Μπάμπης έχει σήμερα ρεπό O Κανελλόπουλος έπινε τον καφέ του στο Βυζάντιον, στην πλατεία Κολωνακίου

Ο καφές να μένει. Ανακαλώ! Ο Κανελλόπουλος, όπως είδαμε πιο πάνω, είχε προτείνει εκλογές τις οποίες μετά ανακάλεσε με υπόδειξη του Παλατιού.

Δώστε εντολή να ανάψει το καλοριφέρ Εχουμε φτάσει στον Οκτώβρη και επικρατεί κύμα ψύχους. Βουρδουμπάς ήταν το στέλεχος της ΕΡΕ που συμμετείχε ως υπουργός στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου.