Granazi Radio

Σαββόπουλος Πάνος

   Τόπος, χρόνος, εξώφυλλο, φωτογραφίες… Οι στίχοι, η αίσθηση της αφής, της όρασης… Ό,τι προηγείται πριν σπρώξεις τη βελόνα να γδάρει το αυλάκι. Γράφω για το παλιό βινύλιο, αλλά ισχύει και για το καινούριο· αυτό που κυκλοφορεί ήδη σε 350 αντίτυπα από την Anazitisi Records. Ελήφθη το μήνυμα… Και αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, τότε ό,τι απομένει δεν είναι παρά η επιβεβαίωση.

Το «Επεισόδιο» (1971) του Πάνου Σαββόπουλου, απ’ όποια πλευρά και να το δει κανείς, είναι το πιο αποσυνάγωγο άλμπουμ της ελληνικής δισκογραφίας (εκείνης του υψηλού νοήματος). Ένα άλμπουμ που αναζητείται, και θ’ αναζητείται πάντα, από κάποιους, λίγους, ορισμένους, ανά δεκαετία. Την κάθε δεκαετία. Έτσι τό’ψαχνα κι εγώ στις αρχές του ’80, έτσι το πρωτάκουσα λίγο αργότερα από κασέτα, έτσι το αγόρασα σ’ εκείνο το CD της PolyGram, μαζί με το «Δωμάτιο» το ’96 και κάπως έτσι ένα… απεγκλωβισμένο βινύλιο έφθασε στα χέρια μου την ίδια εποχή, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο κύκλος. Που ξανανοίγει τώρα με αφορμή την επανέκδοση.
Ήμουν στο Δημοτικό επί χούντας· επτά, οκτώ χρονών. Τι να θυμάμαι; Τίποτα που να ενδιαφέρει ευρύτερα. Ό,τι μάθαμε είναι από ’κείνα που διαβάσαμε. Ό,τι μας είπαν. Ό,τι ψάξαμε και βρήκαμε. Είναι κάποια βιβλία. Λίγες ταινίες. Ένας-δυο δίσκοι. Σημασία, για όσους δε ζουν τις συγκυρίες, τα γεγονότα, είναι να οσμίζονται το καίριο. Ν’ αναψηλαφούν το παρελθόν από μονοπάτια δύσβατα.

Κοιτάζω το απίστευτο «χύμα», γειωμένο εξώφυλλο του άλμπουμ και είμαι εκεί, αμέσως. Σε μιαν Ελλάδα όχι ασπρόμαυρη αλλά μαύρη, σαν την κορδέλα γύρω-γύρω – που είχε ασπρίσει εν τω μεταξύ στο CD… – με τα ρολά κατεβασμένα, με τα τζάμια χνωτισμένα, με τα κορίτσια χωρίς πρόσωπο, με τ’ αγόρια κρυμμένα πίσω από ακατάστατα μαλλιά, μουστάκια, γένια, γυαλιά· μαύρα γυαλιά. «Τώρα στήνουνε παγίδες για να πιάσουν χελιδόνια/ που φέρνουν την άνοιξη»… Κάτι τέτοιο. Ή έτσι κάπως. Δεν έχει σημασία τι περιμένει το παιδί της εποχής καθισμένο στο πεζοδρόμιο… τι κοιτάζει… τι ακούει… Σημασία είχε, έχει, να γεμίσεις με… τέφρα την ψυχή σου· κι είναι αυτός ένας τρόπος να διαβάσεις το «Επεισόδιο», άνευ λάθους. Μια βαθειά, σκοτεινή, απροσπέλαστη side A, μία μοναχική φωνή-κραυγή. Ο αγώνας τού ενός, του μόνου, του ξεκομμένου από το αγριεμένο ή συμβιβασμένο πλήθος, που λογοδοτεί μονάχα εντός του.

Πάντα είχα την αίσθηση ότι το «Επεισόδιο» ξεπερνούσε το αυτονόητο. Δεν πρόκειται, απλώς, για ένα ντοκουμέντο μιας «άλλης» Ελλάδας του ’70, αλλά για ένα άλμπουμ… μεταφρασμένης ευαισθησίας (εδώ, και κυρίως αλλού), που στέκει πάνω από κοινά καλλιτεχνικά ήθη. Ακόμη και μετά τη μετανάστευση του τραγουδοποιού στη Σουηδία και την αποχή του, κατ’ επέκταση, από τα εγχώρια μουσικά πράγματα, το «Επεισόδιο» δεν αποκαθηλώνεται στ’ αυτιά μου. Τουναντίον, «σπρώχνεται» ψηλότερα. Κυρίως, γιατί «βοήθησε» ο ίδιος ο Πάνος Σαββόπουλος σ’ αυτό, με τη μετέπειτα πορεία του· ένας θιασώτης του ρεμπέτικου, που, θαμπωμένος μπροστά στον «αμύθητο θησαυρό», παραμέλησε, έως εξαφανίσεως, ακόμη και τα δικά του σχέδια. Ποτέ δεν είν’ αργά…
Γνωρίζω αρκετούς, κυρίως, στο εξωτερικό – γιατί εδώ είμαστε μετρημένοι, γνωστοί, με ονόματα και διευθύνσεις – που ακούν το «Επεισόδιο» όπως ακούν δίσκους του Perry Leopold, του Simon Finn, του Meic Stevens, του Bob Desper, του Dave Bixby, του Wizz Jones, του Mick Softley… Σε όλους αυτούς (εδώ ή αλλού) θα πω μονάχα τούτο· που το ξέρουν ήδη. Το «Επεισόδιο» φωτίζει ανάμεσα…

πηγή

Discography

• Επεισόδιο  (1971)
• Δωμάτιο (1996)